انجوی شیرازی که بود؟

سی سال از کوچ ابدی مردی که سال‌های طولانی به پژوهش در زمینه فرهنگ مردم ایران پرداخت و به استاد فرهنگ مردم ایران‌زمین مشهور است، می‌گذرد.

به گزارش ایسنا، سیدابوالقاسم انجوی شیرازی نهم اردیبهشت‌ سال ۱۳۰۰ در شیراز به دنیا آمد. تحصیلات عالی را در دانشکده حقوق دانشگاه تهران دنبال کرد و سپس به سوییس رفت، در رشته علوم سیاسی و اجتماعی در ژنو تحصیل کرد و به ایران بازگشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

انجوی شیرازی در سال ۱۳۱۸ با صادق هدایت آشنا شد. این آشنایی سرآغاز پژوهش در فرهنگ مردم (فولکلور) بود. پس از شهریور ۱۳۲۰ و سقوط رضاشاه به فعالیت‌های سیاسی و مطبوعاتی روی آورد. از سال ۱۳۲۲ فعالیت‌های مطبوعاتی خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۲۳، سردبیری روزنامه‌ نبرد امروز را عهده‌دار شد که تا سال توقیف این روزنامه در آبان ۱۳۲۵ همچنان این مسؤولیت برعهده‌ او بود. در سال ۱۳۲۴، مدتی به انتشار روزنامه‌ افق پرداخت و در همین زمان، به جرم سخنرانی‌های تند و ضددولتی در مسجد شاه تهران، گرگان و مشهد، تحت تعقیب فرماندار نظامی تهران قرار گرفت. او در آبان‌ماه سال ۱۳۲۵ پس از توقیف روزنامه‌ نبرد امروز به سوییس رفت و از آن‌جا به قصد دیدار صادق هدایت، راهی پاریس شد. در سال ۱۳۲۶ به تهران بازگشت و مشغول تدریس در دبیرستان دارایی شد.  در همین زمان، سردبیری روزنامه‌ آتشبار را عهده‌دار شد. در آن روزنامه، با درج مقاله‌های تند به انتقاد شدید از خانواده‌ پهلوی ادامه داد. او که مدتی به جرم سخنرانی‌های ضددولتی تحت تعقیب قرار گرفت، پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دستگیر و به مدت ۱۴ ماه به جزیره خارک تبعید شد. انجوی شیرازی تا سال ۱۳۳۴ در آن جزیره باقی ماند و خاطرات خود را از آن دوران در کتاب «تبعیدگاه خارک» نوشت.

 نخستین کتابش با عنوان «سفینه‌ غزل» که مجموعه‌ای است از غزل‌های گویندگان فارسی‌زبان، با مقدمه‌ دکتر محسن هشترودی منتشر شد. دومین کتاب او «مکتب شمس» نام دارد که منتخبی است از غزل‌های پرشور و حال مولانا جلال‌الدین محمد مولوی. سپس به تصحیح دیوان حافظ روی آورد که شهرت ویژه‌ای دارد. این دیوان، دارای چند فهرست، کشف‌الابیات و کشف‌اللغات است. انجوی شیرازی از آن‌جا که به فرهنگ ایران‌زمین دلبستگی بسیار داشت، کار صادق هدایت را در مورد گردآوری و تدوین فرهنگ مردم، دنبال کرد؛ صادق هدایت در سال ۱۳۱۲ طرحی را برای گردآوری آداب و رسوم و فرهنگ مردم ایران ارائه کرد، انجوی که از دوستان و همدلان او بود، راه هدایت را با جدیت و علاقه و عشقی سرشار دنبال کرد تا آن‌که در سال ۱۳۴۰ در برنامه خاص «فرهنگ مردم» و با نام مستعار «نجوا» در روزهای سه‌شنبه هر هفته  در ساعت ۹ بعدازظهر در رادیو آغاز کرد و سال ۱۳۵۸ به مدت ۱۸ سال این برنامه را مرتبا اجرا می‌کرد و در آن به بحث و گفت‌وگو درباره فرهنگ مردم و سنت‌ها و آداب و رسوم ایرانی می‌پرداخت. این برنامه آنچنان مورد توجه و علاقه مردم قرار گرفت که به عنوان یکی از بهترین برنامه‌های رادیویی آن زمان درآمد. انجوی در این برنامه، مردم را برای گردآوری فرهنگ عامه به یاری خواند و به یاری بیش از پنج‌هزار تن از مردم روستاها و شهرهای دور و نزدیک و گروهی همکاران از متخصصان فرهنگ مردم که تربیت‌شدگان خود او بودند، توانستند بیش از ۱/۳۸۷/۰۰۰ فیش و ۹۳ پرونده مربوط به جلوه‌های فرهنگ مردم را فراهم آورند که گنجینه‌ای از آداب و رسوم مردم به شمار می‌آمد. او در همین مدت توانست ۱۰ کتاب درباره فرهنگ عامه تنظیم  کند که عبارت بودند از: «فرهنگ مردم سروستان» از صادق همایونی، «بازی‌های نمایشی»، ۲ جلد کتاب «جشن‌ها و آداب و اعتقادات زمستان»، ۳ جلد «قصه‌های ایرانی»، سه جلد کتاب درباره «مردم و فردوسی»، «مردم و شاهنامه فردوسی»، «مردم و قهرمانان شاهنامه»، «گل به صنوبر چه کرد» و «عروسک سنگ صبور».

همچنین در سال ۱۳۵۱ مرکز فرهنگِ مردم را در سازمان رادیو و تلویزیون تأسیس کرد و گنجینه و موزه‌ای از فرهنگِ مردم با اشیاء اهدایی مردم شهرها و روستاهای کشور تشکیل داد. همچنین آرشیو نوار و صدای مرکز فرهنگِ مردم و کتابخانه تخصصی فرهنگِ مردم را در این مرکز برپا کرد. انجوی از سال ۱۳۵۸ هم در خانه خود به تحقیق و پژوهش درباره فرهنگ مردم و ادبیات پرداخت.

کتاب‌های «تمثیل و مثل»، «تصحیح دیوان حافظ»، «فرهنگ مردم و طرز گردآوری و نوشتن آن»، «قصه‌های ایرانی»، «گذری و نظری در فرهنگ مردم» و «مکتب شمس» از دیگر آثار باقی‌مانده از انجوی شیرازی هستند.

دیوان حافظ شیرازی با تصحیح انجوی شیرازی به زعم برخی حافظ‌شناسان کامل‌ترین دیوان است زیرا او گونه‌ها و روایات مربوط به اشعار حافظ را گردآوری و ارائه کرده ‌است.

سیدابوالقاسم اِنجوی شیرازی بیست و پنجم شهریورماه ۱۳۷۲ از دنیا رفت و در گورستان ابن بابویه به خاک سپرده شد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: شهادت امام رضا ع هفته دفاع مقدس امام رضا ع شهادت ترانه میراث فرهنگی جلال آل احمد عزت الله انتظامي شهادت امام رضا ع هفته دفاع مقدس امام رضا ع شهادت انجوی شیرازی صادق هدایت فرهنگ مردم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۹۴۴۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مخالفت شدید روزنامه سپاه به ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها

جلسه پشت جلسه و نشست پشت نشست برای اینکه ببینند برای اتفاقات چهارشنبه شب گذشته ورزشگاه آزادی چکار باید بکنند.

روزنامه جوان نوشت: تشت رسوایی کم‌کاری‌های همین آقایان بابت امور فرهنگی و اخلاقی در ورزشگاه‌ها از بام افتاده و صدای آن را همه شنیده‌اند، اما نامدیران ورزش ایران هنوز خیال می‌کنند با برگزاری چند جلسه اضطراری و وانمود کردن اینکه نگران هستند می‌توانند فرهنگ و اخلاق را به ورزشگاه بیاورند.

در این میان هم هستند کسانی که از ابتدا ساز مخالف زدند و حالا بدون اینکه متوجه تبعات داخلی و خارجی حذف بانوان از حضور در ورزشگاه‌ها باشند دم از آینده‌نگری خود می‌زنند و باد در گلو می‌اندازند که «ما گفته بودیم اینگونه می‌شود.»

اتفاقی که نباید رخ می‌داد، افتاد؛ اینکه مرد و زن در ورزشگاه به‌هم بتازند و با ادبیاتی زننده یکدیگر را مخاطب قرار دهند، چیزی بود که توقعش را نداشتیم، اما رخ داد، ولی می‌توان از همین چالش جدی یک فرصت ساخت. امروز خیلی راحت می‌توان جلوی ورود بانوان به ورزشگاه را گرفت، اما یادتان باشد اگر این اتفاق بد بیفتد، یعنی بلندگو برداشته‌ایم و به تمام جهان اعلام کرده‌ایم که با تمام ادعاهایمان در خصوص فرهنگ و تمدن تاریخی‌مان، نه فرهنگ داریم، نه اخلاق، چون حتی نمی‌توانیم یک جمعیت اندک را مدیریت کنیم.

در حال حاضر تنها راه‌حلی که به ذهن کوته‌بین کت‌وشلوارپوش‌های ورزش کشور رسیده، این است که با اهرم فشار شورای تأمین استان‌ها حضور بانوان در برخی از بازها را کنسل کنند که این خود تأیید واقعیت ناکارآمدی آقایان است و تأیید مثل معرف است که می‌گوید: «اگر در حل مسئله‌ای ناکام ماندید، صورت مسئله را پاک کنید.»

با تبعات خارجی و بین‌المللی عدم حضور بانوان در ورزشگاه‌ها فعلاً کاری نداریم که خود داستانی جدا دارد، اما باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که حدود یک‌سالی از حضور بانوان در ورزشگاه‌ها می‌گذرد و به‌جز اتفاق بد چهارشنبه شب شاهد اتفاق دیگری نبوده‌ایم و در همه جا بانوان با امنیت کامل در ورزشگاه حاضر شده‌اند. هرچند که انتشار برخی فیلم‌های تقطیع شده با حضور یک یا دو نفر در طول این مدت در بازی‌های مختلف و بیان کلمات زشت و رکیک از زبان آن‌ها قبلاً هم دیده شده، جریانی که به نظر می‌رسد با هدف منفی جلوه دادن حضور بانوان در ورزشگاه از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی داشته است. جریانی که اتفاقات چهارشنبه شب گذشته برگ برنده‌ای برای آن شد.

اما همین اتفاق باید شروع یک جریان تازه باشد. اتفاق چهارشنبه شب همه را ناراحت کرد. قبح‌شکنی از رفتار و گفتار زننده چیزی نیست که به مذاق آدمی خوش بیاید، اما ثابت کرد که ما چقدر در کار فرهنگی و اخلاق‌مداری با مشکل روبه‌رو هستیم. در یک کلمه، سال‌هاست که از فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی دم می‌زنیم، اما حالا و با یک اتفاق همه چیز زیر سؤال رفته است.

اتفاق بدتر ممکن است بعد از این رخ دهد؛ بعد از جلسات متعدد و بی‌خاصیت آقایان کت‌وشلوارپوش، اتفاقی که ثابت می‌کند ما قدرت کار فرهنگی و اخلاقی در ورزش را نداریم و حتی نمی‌توانیم حضور تعداد اندکی بانو در ورزشگاه را مدیریت کنیم. با نهایت تأسف باید این حقیقت را بیان کنیم، اینکه شخصی به خود اجازه بدهد در محیط ورزشگاه به بانوان توهین کند مربوط به امروز و دیروز نیست و این مسئله از دیرباز در ورزشگاه‌های ایران که تا پیش از این محیطی مردانه بوده بدون هیچ مشکلی وجود داشته است. اما حالا، چون این توهین در حضور خود بانوان صورت گرفته، سروصدا به راه افتاده است. به‌طور حتم اگر این هوادار هتاک و بقیه هتاک‌ها در سال‌های قبل مورد بازخواست قرار می‌گرفتند، امروز اینگونه به خود جسارت نمی‌دادند که آنچه خود لایقش هستند را به زبان بیاورند. حال سؤال این است که آیا اگر بانوان در ورزشگاه نباشند محیط ورزشگاه فرهنگی و اخلاقی می‌شود؟ پاسخ را می‌توان از لابه‌لای برگ‌های تاریخ فوتبال باشگاهی پیدا کرد؛ «نه»!

با وجود این چیزی از کم‌کاری‌های آقایان در طول تمام سال‌های گذشته کم نمی‌شود. آقایانی که شاید امروز هم بدون توجه به تبعات بین‌المللی راحت‌ترین راه را برای فرار از مشکل پیش آمده انتخاب کنند.